**Snuifdoosjes in de 18e Eeuw: Een Symbool van Status en Stijl in Nederland**
In de 18e eeuw waren snuifdoosjes meer dan alleen praktische voorwerpen. Ze waren ware kunstwerken, statussymbolen en persoonlijke accessoires die het rijke culturele leven van onder andere Amsterdam weerspiegelden. De opkomst van het snuiven van tabak in deze periode had niet alleen invloed op de samenleving, maar ook op de productie van luxe-artikelen zoals snuifdoosjes. Deze kleine, verfijnde doosjes werden voor het eerst populair aan het hof van Lodewijk XIV van Frankrijk en verspreidden zich daarna over heel Europa, waarbij Amsterdam een belangrijk centrum van productie en handel werd.
Bovenstaand doosje:
19e Eeuwse zilveren snuifdoos, speciaal bedoelt voor vrouwen. Kleiner model dan wat de mannen gebruikten. Op het zilveren doosje staan de initialen G. v/d. B op een fraai bewerkt deksel.
Het doosje is gemerkt met VH 33 wat staat voor de zilversmid H.J. van Halteren uit Schoonhoven. Werkzaam van 1837-1863, jaarletter b voor 1861 en het tweede gehaltekeur.
De Snuifcultuur van de 18e Eeuw:
In de 18e eeuw werd het snuiven van tabak gezien als een verfijnde bezigheid die werd geassocieerd met de hogere klassen. Snuiven was niet alleen een manier om de tabaksdamp in je longen te krijgen, maar het werd ook gezien als een sociaal ritueel. Het snuifdoosje, dat zorgvuldig werd gekozen en vaak prachtig versierd, was dan ook een essentieel onderdeel van de snuifervaring.
De tabaksindustrie bloeide in deze periode, en Amsterdam, als handelscentrum, speelde hierin een grote rol. De stad stond bekend om zijn bloeiende economie, waarin kunst en ambacht zich moeiteloos vermengden met het dagelijks leven. De vraag naar luxe snuifdoosjes groeide, vooral bij de gegoede burgerij en de aristocratie. Deze doosjes werden vaak gezien als een uitdrukking van smaak en welstand.
Bovenstaand doosje:
Zilveren snuifdoosje in de vorm van een koffer met op de bovenkant een gedreven bijbelse voorstelling van het offer van Abraham en op de onderkant de wegzending van Hagar en Ismaël door Abraham.
Het doosje heeft geen meesterkeur, maar mogelijk is het doosje gemaakt door Cornelis van Hoek (1786-1811) of Dirk Goedhart (1782-1811) die bekend staan om soortgelijke kofferdoosjes.
Het snuifdoosje is voorzien van het stadskeur van Amsterdam met de jaarletter X voor 1806 Het snuifdoosje is tevens gekeurd met de gekroonde ET (Étranger=buitenlands), het import- en accijnsmerk van het Franse rijk, gebruikt in 1809-1819, gebruikt in het huidige België, Nederland en in andere door Frankrijk bezette gebieden. Daarnaast gekeurd met de gekroonde O. (Nederlands belastingvrij merk 1807)
Aan de voorkant voorzien van de gegraveerde initialen M J.
Het doosje is in prima staat.
Gewicht 43,9 gram. Afmetingen: 3,5 x 3,5 x 5,5 cm.
De Productie van Snuifdoosjes in Amsterdam:
De 18e-eeuwse Amsterdamse ambachtslieden waren uiterst bedreven in het vervaardigen van snuifdoosjes. De stad stond bekend om zijn vakmanschap, en verschillende materialen werden gebruikt voor het maken van deze doosjes, zoals zilver, hout, ivoor en porselein. Sommige doosjes werden zelfs ingelegd met parelmoer of andere edelstenen, wat ze tot ware kunstobjecten maakte.
De versieringen op de doosjes waren vaak gedetailleerd en symbolisch. Ze werden versierd met gravures, schilderijen, of zelfs kleine beeldhouwwerkjes die reflecteerden op de tijdsgeest van de 18e eeuw, zoals mythologische figuren, dieren of het stadsleven. Snuifdoosjes waren vaak ook versierd met de initialen van de eigenaar of een persoonlijk motto, wat hun eigenaarschap benadrukte.
De Sociale Betekenis van Snuifdoosjes:
Snuifdoosjes waren, zoals eerder genoemd, veel meer dan alleen praktische voorwerpen in de 18e eeuw. Ze waren een belangrijk onderdeel van het sociale leven, vooral in Amsterdam, waar de rijke elite vaak bijeenkwam in salons en bijeenkomsten. Het tonen van een prachtig snuifdoosje was een manier om sociale status te etaleren. Het was niet ongebruikelijk dat mensen tijdens sociale gelegenheden hun snuifdoosje tevoorschijn haalden, een snuifje namen en het doosje vervolgens elegant aan anderen toonden.
De doosjes hadden vaak ook een symbolische betekenis. Ze werden bijvoorbeeld vaak als geschenken gegeven bij bijzondere gelegenheden zoals huwelijken, verjaardagen en andere markante momenten in het leven. In sommige gevallen waren ze zelfs ontworpen om persoonlijke boodschappen of herinneringen vast te leggen.
De stad Amsterdam speelde een cruciale rol in de verspreiding van deze kunstvorm. Ambachtslieden werkten vaak in kleine werkplaatsen, maar er waren ook grote fabrieken die snuifdoosjes produceerden, vooral in de buurt van de Jordaan. De creatie van snuifdoosjes was een lucratieve onderneming, en de stad was een knooppunt voor de handel in deze luxeartikelen. Amsterdam exporteerde snuifdoosjes naar andere delen van Europa, en sommige snuifdoosjes werden zelfs naar de verre koloniën van Nederland gestuurd.
Vandaag de dag kunnen we de schoonheid en vakmanschap van de snuifdoosjes uit de 18e eeuw bewonderen in musea en privécollecties. Veel van de doosjes zijn bewaard gebleven als waardevolle erfstukken, en ze geven ons een fascinerend inzicht in de sociale, culturele en artistieke wereld van het Amsterdam van die tijd.
**Conclusie**
Snuifdoosjes uit de 18e eeuw zijn een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed van onder andere Amsterdam en bieden ons een blik op de levensstijl en smaak van de hogere klassen. Deze kunstzinnige voorwerpen weerspiegelen niet alleen de mode van hun tijd, maar ook de sociale status van hun bezitters en de bloei van de Nederlandse ambachtstradities. Hoewel het snuiven van tabak tegenwoordig niet meer zo populair is, blijven snuifdoosjes een fascinerend onderdeel van de geschiedenis en het erfgoed van de stad.
